واقع گرایی علمی عبارت است از این دیدگاه که بهترین نظریه های علمی ما توصیف های تقریباً حقیقی از جنبه های مشاهده پذیر و مشاهده ناپذیر جهان مستقل از ذهن عرضه می کند. مناقشه واقع گرایان و منتقدانشان بر سر این دیدگاه در قلب مباحث فلسفه علم است. در این مقاله، پس از بررسی اصول محوری موضع واقع گرایانه می کوشیم ادله آنها را در پاسخ به انتقادات مطرح شده از سوی دیدگاه های رقیب ذکر کنیم.

در سنت فلسفی، همواره مفهوم صدق در ضمن مؤلفة سمانتیکی واقع­گرایی و در تعاریف متعددی که از آن و نقطه مقابل، یعنی ضد واقع­گرایی، ارایه شده مورد بحث قرار گرفته است؛ هر چند این تعاریف، تاکنون به دلایل متعددی نتوانسته­اند جامع و مانع باشند و انتظارات همة فیلسوفان را برآورده سازند. بسیاری از تئوری­ها، از جانب ابداع ­کنندگان آن­ها واقع­گرایانه بوده­اند اما با توجه به برخی از تعاریف واقع­گرایی، ضد واقع­...

رساله ی پیش رو، رساله ای است که در قدم اول نظریه ای خاص از بازنمایی علمی را معرفی می کند. نام این نظریه، نظریه ی وجهی- قصدی- جزئی از بازنمایی علمی است. در قدم بعدی سعی می کند تا آن را در مورد نحوه ی بازنمایی واقع گرایانه ی نظریه ی میدان کوانتومی از جهانِ نظریه- میدانی به کار گیرد. در قدم سوم تلاش می کند تا نشان دهد که آن نظریه ی فلسفی در مورد این نظریه ی علمی خوب کار می کند. در فصل اول رساله، ...

برای نشان دادن نحوه شکل گیری روش های پژوهش در علوم انسانی و هم چنین موقعیت این علوم در عصر حاضر و جایگاه واقع گرایی انتقادی به عنوان رویکردی نوین در گستره اندیشه بشری در این زمینه ، در این مقاله مروری داریم، بر تحولات تاریخی مبانی نظری روش های پژوهش که منجر به شکل گیری روش های موجود در علوم طبیعی و اجتماعی شده است. این مرور، اولاً، تداوم مسایل را نشان می دهد، ثانیاً، اندیشمندان دیگری را که با این...

چکیده ون فراسن در تجربه گرایی برساختی قصد دارد بر مبنای تمایز معرفت شناختی پایه بین هویات مشاهده پذیر و هویات مشاهده ناپذیر، از تمایزهای معرفت شناختی صدق/کفایت تجربی و باور معرفتی/پذیرش پراگماتیک، دفاع کند. عده ای از منتقدان، صرف نظر از مخالفت یا موافقت با این دو تمایز معرفت شناختی، با تمایز معرفت شناختی پایۀ مذکور مخالف‎اند. گرچه خود ون فراسن در همدلی با این منتقدان و با گریزی زبان‎شناختی، مبه...

رویکرد دوئم به فیزیک، رویکردی نظام مند و ریاضی وار است که این امر بی تردید تا اندازه ی زیادیبر ماهیت تبیین فلسفی او از نظریه های علمی اثرگذار بوده است. به نظر دوئم هدف علم طبق هبندیطبیعی پدیده ها در یک چارچوب ریاضی مناسب است که بتواند روابط واقعی میان هستومندهایغیرمشاهدتی را بدون آشکار ساختن آنها، مشخص کند. نظریه ها تنها جعبه هایی پر شده از ابزارهایطبقه بندی پدیده ها نیستند که مناسب امروز و نام...

رویکرد دوئم به فیزیک، رویکردی نظام مند و ریاضی وار است که این امر بی تردید تا اندازه ی زیادیبر ماهیت تبیین فلسفی او از نظریه های علمی اثرگذار بوده است. به نظر دوئم هدف علم طبق هبندیطبیعی پدیده ها در یک چارچوب ریاضی مناسب است که بتواند روابط واقعی میان هستومندهایغیرمشاهدتی را بدون آشکار ساختن آنها، مشخص کند. نظریه ها تنها جعبه هایی پر شده از ابزارهایطبقه بندی پدیده ها نیستند که مناسب امروز و نام...

هدف: هدف از این مقاله، بررسی نسبت آموزۀ قیاس ناپذیری کوهن با دیدگاه واقع گرایی در علم بود. روش: روش نیل به هدف ترسیم شده در این مقاله، عبارت از بررسی روایت های فرگه و کریپکی- پاتنم از نظریۀ ارجاع گرایی و نیز تبیین تعبیرهای آموزۀ قیاس ناپذیری کوهن است. همچنین مناقشۀ کوهن و ذات گرایان مطرح و تحلیل می شود. یافته ها: مطابق بررسی ها و استدلال های ارائه شده در این مقاله، آموزۀ قیاس ناپذیری کوهن در خص...

در این مقاله با بررسی مواضعی که در آنها به نظر می رسد مکانیک کوانتومی با آموزه واقع گرایی در تعارض باشد، نشان خواهیم داد که با اتخاذ موضع واقع گرایانه ای که اکنون بیشتر فلاسفه علم در مورد مفهوم واقع گرایی علمی دارند می توان تلقی واقع گرایانه از مکانیک کوانتومی داشت. با توجه به ادبیات علمی و فلسفی در مورد مکانیک کوانتومی می توان سه نوع واقع گرایی علمی را از هم باز شناسی کرد و بر اساس این تمایز ن...